Czy można odmówić składania wyjaśnień bez negatywnych konsekwencji?

Autor: admin

Termin „wyjaśnienia” pojawia się na różnych etapach postępowania karnego. Czy podejrzany, a później oskarżony ma prawo odmówić składania wyjaśnień? Z jakimi konsekwencjami wiąże się ewentualna odmowa? I dlaczego z adwokatem najlepiej skonsultować się tuż po otrzymaniu wezwania na przesłuchanie? 

Składanie wyjaśnień – co wynika z przepisów?

Jak można przeczytać na stronie: https://bskancelaria.pl/zakres-uslug/prawo-karne/obrona-podejrzanego-oskarzonego/, wsparcie adwokata można otrzymać na różnych etapach sprawy, np. gdy trafia ona do sądu. Jednak z adwokatem warto skontaktować się jeszcze przed złożeniem wyjaśnień – to sposób, aby poznać swoje prawa i obowiązki. Ma je zarówno podejrzany, jak i oskarżony.

Jeżeli chodzi o prawa podejrzanego, to wśród nich znajduje się prawo do milczenia. Przed pierwszym przesłuchaniem podejrzany musi zostać poinformowany o przysługujących mu uprawnieniach, które dotyczą m.in. składania wyjaśnień, odmowy składania wyjaśnień lub odmowy udzielania odpowiedzi na pytania. Również oskarżony ma prawo – a nie obowiązek – składać wyjaśnienia. Wynika to wprost z przepisów:

Oskarżony ma prawo składać wyjaśnienia; może jednak bez podania powodów odmówić odpowiedzi na poszczególne pytania lub odmówić składania wyjaśnień. O prawie tym należy go pouczyć – art. 175 § 1 Kodeksu postępowania karnego.

W jakiej formie składa się wyjaśnienia?

Jak można przeczytać na stronie https://bskancelaria.pl/zakres-uslug/prawo-karne/, adwokaci zapewniają merytoryczną pomoc klientom m.in. podczas kontaktów z organami ścigania. Jeżeli oskarżony zdecyduje się złożyć zeznania, pozostaje jeszcze kwestii ich formy. Czy możliwe jest złożenie zeznań na piśmie? Tak, ale nie zawsze. Jak wynika z art. 176 Kodeksu postępowania karnego:

• W postępowaniu przygotowawczym na żądanie oskarżonego lub jego obrońcy należy umożliwić oskarżonemu złożenie wyjaśnień na piśmie.
• Jeżeli istnieją ku temu ważne powody, to przesłuchujący ma prawo odmówić zgody na złożenie przez oskarżonego wyjaśnień na piśmie.

Co się dzieje z wyjaśnieniami złożonymi na piśmie? Na to pytanie odpowiedzieć może adwokat z Kancelarii adwokackiej Bednarczyk & Sokołowski – https://bskancelaria.pl/. Jeżeli oskarżony złożył wyjaśnienia w formie pisemnej, to stanowią one załącznik do protokołu. Co ważne, wyjaśnienia muszą zostać podpisane przez oskarżonego.

Jakie skutki może mieć odmowa składania wyjaśnień?

Z perspektywy podejrzanego czy oskarżonego istotne jest to, że odmowa składania wyjaśnień nie będzie wiązała się z negatywnymi konsekwencjami – przykładowo prokurator nie może założyć winy osoby, która przed nim staje. Oskarżony ma prawo się bronić, nie ma za to obowiązku dostarczać dowodów na swoją niekorzyść. Z kolei złożenie wyjaśnień, zwłaszcza bez uprzedniej konsultacji z adwokatem, może mieć negatywny wpływ dla finału sprawy.

Odmowa składania wyjaśnień, czego nie każdy ma świadomość, nie musi zostać umotywowana – nie trzeba podawać przyczyny swojej decyzji. Dzieje się tak, ponieważ odmowa złożenia wyjaśnień jest jednym z podstawowych praw oskarżonego. Jednocześnie nie zawsze taka decyzja musi okazać się najlepszym wyjściem. Jeżeli oskarżony dysponuje dowodami, które mogą pomóc w szybkim wyjaśnieniu sprawy, warto rozważyć ich przedstawienie.

*

Adwokat Katarzyna Sokołowska – Absolwentka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Aplikację adwokacką ukończyła przy Okręgowej Radzie Adwokackiej w Warszawie. Posiada również uprawnienia mediatora. Od 2013 r. jest wspólnikiem Kancelarii Adwokackiej Bednarczyk & Sokołowski.